The intelligence-security services and national security

Abstract

Since their inception, states have been trying to protect their vital interests and values more effectively, in which they are often impeded by other countries. At the same time, they seek to protect the internal order and security against the so-called internal enemy. Therefore, the states organize (national) security systems within their (state) systems, in which they form some specialized security entities. Among them, however, intelligence and security services are the ones that stand out, as the elite security entities. They are competent to carry out intelligence and security activities within the certain security-intelligence system, which is one of the subsystems of the national security system. Intelligence and security activities and services almost everywhere have the status of 'secret diplomacy' and they are considered as 'the first and the last line of protection of national security'. Unlike the intelligence operations, which are as old as man and which can be related to the emergence of secrets in human (intergroup) relations, intelligence service, in the material sense, emerged with the inception of state, and in the formal and legal sense it emerged in 17th century. As the state and society had been developing, so the intelligence service evolved. This paper presents an overview of the place and role that intelligence and security services have had in the state and society security protection, within the traditional concept national security, as well as in the contemporary one.

Od nastanka, države 'ljubomorno' štite svoje vitalne vrednosti i interese u čemu ih, neretko, sputavaju druge države. Istovremeno teže da zaštite unutrašnji poredak i bezbednost od tzv. unutrašnjeg neprijatelja. Stoga u okviru svog (državnog) sistema organizuju (nacionalne) sisteme bezbednosti, u okviru kojih formiraju izvesne specijalizovane bezbednosne subjekte. Među njima se, svakako, izdvajaju obaveštajne i bezbednosne službe, kao elitni subjekti bezbednosti. One vrše obaveštajnu i bezbednosnu delatnost u okviru izvesnog bezbednosno-obaveštajnog sistema, koji je jedan od podsistema nacionalnog sistema bezbednosti. Nadležne su da prikupljaju, obrađuju, dostavljaju i tumače podatke koji su najvišim političkim odlučiocima neophodni za valjano vođenje državne politike. Istovremeno, štite najviše državne tajne, najvažnije objekte i ličnosti od aktivnosti stranih tajnih službi. Gotovo svuda imaju status tajne diplomatije' i smatraju se 'prvom i poslednjom linijom zaštite nacionalne bezbednosti'. Za razliku od obaveštajnog rada koji je star koliko i čovek i vezuje se za nastanak tajni u međuljudskim (međugrupnim) odnosima, obaveštajna služba je u materijalnom smislu nastala sa nastankom države, a u formalno-pravnom smislu tek u 17. veku. Kako su se razvijali društvo i država, tako je evoluirala i obaveštajna služba. U radu je učinjen osvrt na mesto i ulogu obaveštajnih i bezbednosnih službi u zaštiti bezbednosti države i društva u okviru tradicionalnog i savremenog koncepta nacionalne bezbednosti.