Pravo na život nerođenog deteta ili krivičnopravna zaštita fetusa : čovek ili embrion

Abstract

Iza pitanja „čovek ili embrion?“ krije se, zapravo, rasprava o pravu na život nerođenog deteta. Interesantno je da se u više podnetih zahteva time bavio i Evropski sud za ljudska prava izbegavajući da pruži konkretan odgovor da li se termin „svako“, od koga se polazi u međunarodnim dokumentima, može primeniti i na prenatalnu fazu. Nekoliko zanimljivih slučajeva u našoj sudskoj praksi odnosilo se na određene radnje preduzete od strane lekara, usmerene prema majci koje su, usled različitih okolnosti, dovele do nastupanja smrti ploda.Postavilo se pitanje mogućnosti i pravaca razvoja krivičnog zakonodavstva Srbije u takvim situacijama. Osnovna teza ovog rada je da do početka porođaja fetus uživa samo posrednu zaštitu preko majke kroz različita krivična dela iz Krivičnog zakonika ili „neposredniju“ kroz krivično delo nedozvoljeni prekid trudnoće. Istina je da se zakonodavac u drugim zemljama odlučio na proširivanje neposredne krivičnopravne zaštite fetusa, ali uglavnom kada je u pitanju telesni integritet i stanje zdravlja fetusa, pa se u tom pravcu daju i konkretni predlozi de lege ferenda.

The dilemma of whether an embryo is a person actually hides a debate on the right to life of an unborn child. It is interesting that the European Court of Human Rights has dealt with this issue on several occasions avoiding to offer a concrete answer if the term “everyone”, which makes a starting point in international documents, can be applied to this prenatal stage as well. Several interesting cases in our court practice referred to certain prenatal actions undertaken by the doctors, which have resulted in the death of a foetus. This raised a question of possibility and directions of development of criminal legislation in Serbia in such situations. The basic argument of this paper is that until childbirth begins a foetus enjoys only indirect protection through its mother. This is the prism through which the right to life of an unborn child should be observed. The truth is that the legislators in other countries opted in favour of expanding the direct criminal-law protection of a foetus, but mostly when bodily integrity and foetal health condition are concerned.