Kontraciklična ekonomska politika u prevazilaženju privrednih fluktuacija

Abstract

Predmet doktorske disertacije pod nazivom „Kontraciklična ekonomska politika uprevazilaženju privrednih fluktuacija“ je teorijska i empirijska analiza kontracikličnemakroekonomske politike i njene primene u prevazilaženju cikličnih fluktuacijaekonomske aktivnosti u razvijenim tržišnim ekonomijama s jedne, i u ekonomijama urazvoju i ekonomijama sa nastajućim tržištima, sa druge strane. Tema disertacije jeobrađena na celovit način koji je istovremeno uključio i predstavljanje teorijsko –metodološke osnove kontraciklične makroekonomske politike i rezultate empirijskihistraživanja koji ilustruju njenu primenu u razvijenim tržišnim ekonomijama,ekonomijama u razvoju te ekonomijama sa nastajućim tržištima, kao i empirijskoistraživanje o cikličnom karakteru ekonomske politike u Srbiji. Teorijske osnovekontraciklične ekonomske politike obuhvatile su instrumente i mere kontracikličneekonomske politike i načine i mehanizme njihovog delovanja u prevazilaženju cikličnihprivrednih fluktuacija koji su definisani u okviru teorije ekonomske politike. Pored toga,teorijske osnove su obuhvatile i stavove o uzrocima, transmisionim mehanizmima,načinima manifestacije i posledicama ciklične makroekonomske nestabilnosti koji suformulisani u savremenim makroekonomskim teorijama i njihove preporuke za vođenjekontraciklične ekonomske politike. Metodološke osnove kontraciklične politikeobuhvatile su predstavljanje metoda statistike i ekonometrije koje se koriste usavremenim istraživanjima poslovnih ciklusa i cikličnoj analizi ekonomske aktivnosti.Nakon predstavljanja teorijsko – metodološke osnove kontraciklične ekonomskepolitike, disertacija se fokusirala na primenu kontraciklične ekonomske politike usavremenim tržišnim ekonomijama i ekonomijama u razvoju te ekonomijama sanastajućim tržištima i na rezultate empirijskih istraživanja o karakteristikama poslovnihciklusa i ekonomske politike u ovim ekonomijama. Rezultati ovih istraživanja prikazanisu u disertaciji, pri čemu je izvršena njihova komparativna analiza sa posebnimnaglaskom na uspešnost primene i efekte pojedinih mera kontraciklične ekonomskepolitike u različitim ekonomijama, uz zaključak da se iskustva ekonomija sa nastajućimtržištima u pogledu primene mera kontraciklične ekonomske politike mogu koristiti uprocesima formulisanja i implementacije kontraciklične ekonomske politike u Srbiji. Unastavku disertacije predstavljeno je empirijsko istraživanje čiji je cilj bio da se ispitaciklični karakter ekonomske politike u Srbiji u periodu 2001-2011. godine. Istraživanjese sastojalo iz dva dela. U prvom delu istraživanja identifikovane su tačke prekretnice iciklusi rasta u ekonomskoj aktivnosti Srbije u periodu 2001-2011. i izvršena je cikličnaanaliza ekonomske aktivnosti. Zatim je izvršeno poređenje sa cikličnim kretanjemekonomske aktivnosti zemalja Evropske unije (Zone evra) kako bi se ispitalo odaklepotiču ekonomske fluktuacije i da li su ciklusi u Srbiji posledica specifičnih okolnosti idogađaja u ekonomskom, društvenom i političkom životu Srbije ili su posledicatransmisije ciklusa iz inostranstva. Rezultati su pokazali da tačke prekretnice ciklusaZone evra prethode tačkama prekretnicama srpske privrede i da je ovo prethođenje vrlokratko, tako da se ekonomske fluktuacije iz zemalja Zone evra prenose na Srbiju vrlobrzo, praktično u okviru istog kvartala.

The subject of a doctoral dissertation entitled “Countercyclical economic policy inovercoming economic fluctuations” is a theoretical and empirical analysis ofcountercyclical macroeconomic policy and its use in overcoming cyclical fluctuations ineconomic activity in developed economies on the one hand, and developing economiesand economies in emerging markets, on the other hand. The dissertation is addressed ina comprehensive manner that involves both the presentation of the theoretical andmethodological foundations of countercyclical macroeconomic policies, and thepresentation of the results of empirical studies that illustrate the use of thecountercyclical economic policy in developed market economies, developing economiesand economies in emerging markets, together with the empirical study on cyclicalproperties of economic policy in Serbia. Theoretical foundations of countercyclicaleconomic policy have encompassed an overview of counter-cyclical economic policyinstruments and measures as they are defined in the theory of economic policy and howthey affect the economy in overcoming cyclical economic fluctuations. In addition,theoretical foundations have included different opinions of modern macroeconomictheories concerning what causes cyclical fluctuations, how they manifest, what themechanisms of their propagations are, as well as economic policy suggestions.Methodological foundations have included the presentation of statistical andeconometric methods used in contemporary studies of business cycles and in thecyclical analysis. After presenting the theoretical and methodological foundations ofcountercyclical economic policies, dissertation focuses on the use of counter-cyclicaleconomic policy in developed economies, developing economies and economies inemerging markets and on the results of empirical researches on cyclical features ofbusiness cycles and economic policy in these economies. The results of these researchesare presented and have been analyzed with special emphasis on the efficiency ofmeasures of counter-cyclical economic policy and their effects on different types ofeconomies. The conclusion is that the experience of emerging market economies withrespect to the implementation of countercyclical economic policy can be used in theprocess of formulation and implementation of counter-cyclical economic policy inSerbia. Furthermore, the results of an empirical study whose aim was to examine thecyclical properties of economic policy in Serbia in the period 2001-2011 are alsopresented. Research consists of two parts. In the first part of the study the turning pointsand growth cycles in economic activity in Serbia in the period 2001-2011 wereidentified and the cyclic analysis of economic activity was performed. Then, the cyclicalfluctuations in economic activity of the European Union (euro zone) were comparedwith those in Serbia in order to examine whether the cycles in Serbia are the result ofspecific circumstances and developments in the economic, social and politicalenvironment or the consequence of the transmission cycle from abroad. The empiricalstudy has shown that the turning points in cycles of euro area precede the turning pointsof the Serbian economy and that this precedence is very short, so that economicfluctuations of the euro zone are transmitted on Serbia very fast, that is, within the samequarter.