Single-purpose ombudsmen in the Republic of Serbia

Abstract

With the introduction of a general Ombudsman in 2005 (appointed in 2007), as well as of particular forms of single-purpose ombudsmen, the Republic of Serbia joined a vast majority of countries already having the general and special purpose ombudsmen. Following the general trend toward ombudsman specialization, the forms of single-purpose ombudsmen that are met in Serbia include the Protector of Patients' Rights, established under the Health Care Act, and the Commissioner for Equality Protection, established under the Prohibition of Discrimination Act (2009). In addition, there is another, we can say, hybrid form of political and administrative control and protection of human rights - the Commissioner for Information of Public Importance and Personal Data Protection, established under the Act on Free Access to Information of Public Importance. After analyzing the single-purpose ombudsmen, we find that these institutions, primarily as a form of extrajudicial (political) control of the work of the administration, can merely be a suitable supplement to the existing institutional mechanisms for human rights protection.

Uvođenjem ombudsmana opšteg tipa, tj. Zaštitnika građana, 2005. godine i njegovim imenovanjem 2007, kao i uvođenjem određenih oblika specijalizovanih ombudsmana Republika Srbija svrstala se u red ogromne većine zemalja koje imaju ombudsmane opšte i specijalne namene. U skladu sa opštim trendom specijalizacije ombudsmana, kod nas se kao oblici specijalizovanog ombudsmana susreću zaštitnik pacijentovih prava, ustanovljen Zakonom o zdravstvenoj zaštiti, kao i Poverenik za zaštitu ravnopravnosti, ustanovljen Zakonom o zabrani diskriminacije. Takođe, postoji i jedan, može se reći hibridni, oblik političke i upravne kontrole uprave i zaštite ljudskih prava na obaveštenost i privatnost. Reč je o Povereniku za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti, koji je ustanovljen Zakonom o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja. Nakon analize tih specijalizovanih ombudsmana, zaključuje se da oni, prvenstveno kao oblik vanpravne (političke) kontrole rada uprave, mogu biti samo jedna skladna dopuna postojećim institucionalnim mehanizmima zaštite ljudskih prava.